گیربکس
گیربکس
گیربکس ماشینی است که برای انتقال توان مکانیکی از یک منبع تولید توان به یک مصرف کننده و هچنین برآورده ساختن گشتاور و سرعت دورانی مورد نیاز مصرف کننده به کار می رود.
گیربکس درواقع یک واسطه بین منبع توان و مصرف کننده توان می باشد که بین منبع توان و مصرف کننده توان یک انعطاف پذیری بر قرار میکند.
به دلیل هماهنگ بودن گشتاور و سرعت دورانی منبع تولید توان با مصرف کننده نیاز به ماشینی که بتواند این هماهنگی را به صورت یک واسطه برقرار کند امری ضروری به نظر می رسد دستگاهی که این خواسته را میتواند تامین کند کیربگس نام دارد.
منبع تولید توان مهم نیست که با چه نوع سوخت یا منابع انرژی توان را تولید میکند بلکه این مهم است که در شفت ورودی به گیربکس توان تولید شده را به صورت گشتاور به گیربکس منتقل کند دستگاههایی که میتوانند توان مورد نیاز گیربکس را تامین کنند شامل:
- موتورهای الکتریکی
- موتورهای دیزل
- موتورهای بنزینی
- موتورهای گاز سوز
- توربین های بخار
- توربین های گازی
- توربین های آبی
- توربین های بادی
- موتورهای جت
و منابع تولید توانی که انرژی خود را از خورشید تامین میکنند می باشند.
مصرف کننده میتواند هر نوع ماشینی باشد فقط کافی است که مصرف کننده بتواند توان خروجی از گیربکس را بصورت گشتاور دریافت کند. به عنوان مثال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خودروها
- پمپ ها
- هلیکوپترها
- هواپیماها
- کشتی ها
- ماشین های تراش و …
نحوه انتخاب گیربکس
- توان ورودی( منظور قدرت الکترو موتور با واحد کیلو وات یا اسب بخار (kw/hp )
- دور ورودی ( دور چرخش شافت الکترو موتور در دقیقه( RPM )
- دور خروجی ( دور چرخش شافت خروجی گیربکس در دقیقه RPM } {
- اندازه گشتاور خروجی} معمولاً بر حسب واحد نیوتن متر سنجیده می شود N/M }
- نسبت تبدیل ( از تقسیم عدد دور خروجی بر عدد دور ورودی بدست می آید)
عوامل تاثیر گذار در انتخاب یک گیربکس
- نوع ماشینی که گیربکس برای آن انتخاب شده است.
- دمای محیط
- شرایط محیط ( گرد و خاکی بودن ، رطوبتی بودن ، یخ زدگی ، استوایی و…… )
- موتورمحرک ( نوع و مشخصات)
- نوع انتقال بین موتور گیربکس( مستقیم ، از طریق کوپلینگ کلاچ )
- آرایش محور ها
- مقدار بار شعاعی و یا پیشران و علل آن.
انواع گیربکس
- گیربکس معمولی
- گیربکس دقیق که در دستگاه های سی ان سی استفاده می شود یا ( Zero Backlash)
گیربکس های نوع دوم که به بکلش یا لقی صفر نام گذاری شده اند دارای بک لش یا لقی صفر نیستند . میزان لقی آنها بین ۴ تا ۸ دقیقه می باشد . اگر یک درجه را به ۶۰ قسمت تقسیم کنیم هر کدام از این قسمتها را یک دقیقه می گویند. از آنجاییکه گیربکس های معمولی بین ۱ تا ۴ درجه ( ۶۰ تا ۲۴۰ دقیقه) لقی دارند، این گیربکس ها را با آنها مقایسه کرده و می گویند دارای لقی بسیار بسیار کم و یا بدون لقی می باشند. هیچ گیربکسی با لقی صفر در جهان وجود ندارد. اگر چه در مصارف نظامی میزهای ساخته شده اند که لقی میز در حد ۲ ثانیه است . ( اگر یک دقیقه را ۶۰ قسمت تقسیم کنیم هر کدام از قسمتها را یک ثانیه می گویند).
گیربکس های رایج در ایران:
برند های فوق در مدل های زیر عرضه می شود:
- Liming : FE – FB – SEL – SBL – SB – WEN – ANEOM
- Apex : PN – PG – PE – PB